Autoimmunizacja to stan permanentnej obecności w surowicach pacjentów autoprzeciwciał i autoreaktywnych limfocytów T, które są zaangażowane w patomechanizmy chorób tkanki łącznej. Autoprzeciwciała te zostały uznane za markery określonych jednostek chorobowych. Są one określane zbiorczo jako przeciwciała przeciwjądrowe (PPJ; anti-nuclear antibodies – ANA) i występują w różnych odsetkach u chorych na układowe choroby tkanki łącznej. Jednak w ok. 10–25% przypadków surowic pobranych od pacjentów ze schorzeniami reumatycznymi, w których wynik ANA jest dodatni, nie udaje się oznaczyć swoistości autoprzeciwciał. Jedną z możliwych przyczyn seronegatywności tych surowic może być kompleksemia – zwykle skojarzona z fazami zaostrzenia procesu podstawowego. Celem pracy była analiza krążących kompleksów immunologicznych (KKI) pod kątem ewentualnej obecności autoprzeciwciał markerowych w osadach po PEG-6000 (glikolu polietylenowym) trudnych diagnostycznie surowic ANA-dodatnich. Zbadano 588 surowic pochodzących z klinik i polikliniki Instytutu Reumatologii, w których oznaczono: miano i typ świecenia ANA metodą immunofluorescencji (IIF) oraz obecność wybranych autoprzeciwciał metodą ELISA i Western-blotting . W przypadku 69 surowic (co stanowiło 11,7%) przy dodatnim wyniku ANA (rzędu ≥ 1/160) oznaczanie poszczególnych swoistości autoprzeciwciał dało wynik negatywny. Wobec tego zaproponowano nowe metodyczne podejście do analizy surowic ANA-pozytywnych, w których nie udaje się standardowymi metodami ustalić swoistości autoprzeciwciał. Zaproponowana metoda polega na analizie swoistości autoprzeciwciał nie w surowicy pełnej, ale w osadach po PEG-6000 z tych surowic . W ok. 84% tych osadów po dodaniu PEG uzyskano wyniki pozytywne testów Western-blotting, przy czym w znacznym odsetku (tj. 87%) wykazano więcej niż jedną swoistość (ryc. 1). Wśród 133 swoistości przeciwciał oznaczonych w 69 surowicach (średnio ok. 2 na surowicę) przeciwciała dla antygenów chromatynowych (anty-Hp i anty-dsDNA) stanowiły blisko 50% (73 oznaczonych swoistości) wszystkich oznaczanych swoistości. Przeciwciała dla antygenów ENA stanowiły 32% (43 oznaczonych swoistości), a pozostałe przeciwciała wystąpiły w 10,5% badanych surowic (ryc. 2). W większości badanych osadów po precypitacji PEG-6000 (72%) uzyskano pozytywną reakcję, tj. osłabienie linii po dodaniu do osadów PEG surowic anty-F(ab)2-IgG oraz tylko w ok. 30% osłabienie reakcji po dodaniu surowic anty-Fc-IgG. Efekt był niezależny od swoistości wykrywanego autoprzeciwciała, co może wskazywać na powierzchniową lokalizację tych autoprzeciwciał (ryc. 3, tab. I). Można mieć nadzieję, że opracowane podejście, po uproszczeniach niezbędnych dla celów rutynowej diagnostyki przeciwciał, znajdzie zastosowanie w serodiagnostyce autoprzeciwciał markerowych, i to nie tylko w diagnostyce układowych chorób tkanki łącznej.