EN PL
OPIS PRZYPADKU
Opryszczkowe zapalenie mózgu przebiegające w postaci szybko narastającego zespołu otępiennego u chorej na reumatoidalne zapalenie stawów, leczonej infliksymabem
 
Więcej
Ukryj
 
Data publikacji online: 06-06-2011
 
 
Reumatologia 2011;49(3):198-202
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Przedstawiono przypadek 53-letniej chorej na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) o ciężkim, opornym na standardowe leczenie przebiegu, leczonej wieloma lekami modyfikującymi przebieg choroby (LMPCh) oraz glikokortykosteroidami, u której w trakcie leczenia antycytokinowego (infliksymabem) wystąpiły objawy szybko narastającego zespołu otępiennego. Ze względu na coraz powszechniejsze zastosowanie leków antycytokinowych nie tylko w dziedzinie reumatologii, coraz częściej w literaturze światowej pojawiają się doniesienia o związanych z ich stosowaniem działaniach niepożądanych, w tym powikłaniach infekcyjnych i zaburzeniach ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Zaburzenia neurologiczne obserwowano w trakcie leczenia wszystkimi inhibitorami czynnika martwicy nowotworów  (tumour necrosis factor  – TNF-). Wśród nich występowały: parestezje (65% chorych), zaburzenia widzenia związane z zapaleniem nerwu wzrokowego (40% chorych) i splątanie (25% chorych). Ponadto, wg danych literaturowych, u chorych na RZS leczonych immunosupresyjnie istnieje większe niż w populacji ogólnej ryzyko poważnych infekcji oraz reaktywacji latentnych infekcji wirusowych, w tym infekcji wirusami z rodziny Herpesviridae i wirusem JC. Ze względu na możliwy związek szybko ujawniających się zaburzeń neurologicznych z leczeniem infliksymabem wysunięto u pacjentki podejrzenie postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii (progressive multifocal leukoencephalopathy – PML), będącej wynikiem aktywacji utajonej infekcji wirusem JC. W wykonanym badaniu MRI mózgowia stwierdzono obecność hiperintensywnych zmian zlokalizowanych w istocie białej oraz szarej płatów czołowych i skroniowych, które nie dawały efektu masy (ryc. 1). Lokalizacja zmian w płatach skroniowych była typowa dla opryszczkowego zapalenia mózgu (herpes simplex encephalitis – HSE), ale obecnie wiadomo, że podobne zmiany mogą także występować w PML. Obie neuroinfekcje mogą przebiegać klinicznie w postaci zespołu otępiennego. Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego metodą PCR na obecność wirusa opryszki wypadło negatywnie. Dopiero na podstawie badania histopatologicznego materiału pochodzącego z biopsji stereotaktycznej mózgu rozpoznano u pacjentki HSE i wykluczono PML. Po odstawieniu infliksymabu i rozpoczęciu leczenia antywirusowego acyklowirem uzyskano poprawę stanu neurologicznego.
 
REFERENCJE (19)
1.
Furst DE, Keystone EC, Braun J, et al. Updated consensus statement on biological agents for the treatment of rheumatic diseases, 2010. Ann Rheum Dis 2011; 70 Suppl 1: i2-36.  .
 
2.
Furst DE, Schiff MH, Fleischmann RM, et al. Adalimumab, a fully human anti tumor necrosis factor-alpha monoclonal antibody, and concomitant standard antirheumatic therapy for the treatment of rheumatoid arthritis: results of STAR (Safety Trial of Adalimumab in Rheumatoid Arthritis). J Rheumatol 2003; 30: 2563-2571.  .
 
3.
Leombruno JP, Einarson TR, Keystone EC. The safety of anti-tumour necrosis factor treatments in rheumatoid arthritis: meta and exposure-adjusted pooled analyses of serious adverse events. Ann Rheum Dis 2009; 68: 1136-1145.  .
 
4.
Askling J, Fored CM, Brandt L, et al. Time-dependent increase in risk of hospitalisation with infection among Swedish RA patients treated with TNF antagonists. Ann Rheum Dis 2007; 66: 1339-1344.  .
 
5.
Winthrop KL, Furst DE. Rheumatoid arthritis and herpes zoster: risk and prevention in those treated with anti-tumour necrosis factor therapy Ann Rheum Dis 2010; 69: 1735-1737.  .
 
6.
Haraoui B, Keystone E. Musculoskeletal manifestations and autoimmune diseases related to new biologic agents. Curr Opin Rheumatol 2006; 18: 96-100.  .
 
7.
Furst DE, Breedveld FC, Kalden JR, et al. Updated consensus statement on biological agents for the treatment of rheumatic diseases, 2007. Ann Rheum Dis 2007; 66 Suppl 3: 2-22. .
 
8.
Olsen NJ, Stein CM. New drugs for rheumatoid arthritis. N Engl J Med 2004; 350: 2167-2179.  .
 
9.
Imperato AK, Smiles S, Abramson SB. Long-term risks associated with biologic response modifiers used in rheumatic diseases. Curr Opin Rheumatol 2004; 16: 199-205. .
 
10.
Simsek I, Erdem H, Pay S, et al. Optic neuritis occurring with anti-tumour necrosis factor  therapy. Ann Rheum Dis 2007; 66: 1255-1258. .
 
11.
Scott DL, Kingsley GH. Tumor necrosis factor inhibitors for rheumatoid arthritis. N Engl J Med 2006; 355: 704-712. .
 
12.
Tan CS, Koralnik IJ. Progressive multifocal leukoencephalopathy and other disorders caused by JC virus: clinical features and pathogenesis. Lancet Neurol 2010; 9: 425-437. .
 
13.
Berger JC. Natalizumab and progressive multifocal leucoencephalopathy. Ann Rheum Dis 2006; 65 Suppl 3: 48-53. .
 
14.
Warnatz K, Peter HH, Schumacher M. Infectious CNS disease as a differential diagnosis in systemic rheumatic diseases: three case reports and a review of literature. Ann Rheum Dis 2003; 62: 50-57. .
 
15.
Calabrese LH, Molloy ES. Progressive multifocal leucoencephalopathy in the rheumatic diseases: assessing the risks of biological immunosuppressive therapies. Ann Rheum Dis 2008; 67 Suppl 3: 64-65. .
 
16.
Poliszuk-Siedlecka M, Wojaczyńska-Stanek K, Jamroz E i wsp. Opryszczkowe zapalenie mózgu u dzieci. Wiad Lek 2004; LVII: 9-10. .
 
17.
Kulczycki J, Tarasów E. Choroby zapalne ośrodkowego układu nerwowego. W: Postępy w neuroradiologii. Walecki J (red.). Wyd. PFUN, Warszawa 2007. .
 
18.
Stabler A. Radiologia – ćwiczenia praktyczne. Głowa i szyja. Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2007. .
 
19.
Hosten N, Liebig T. Tomografia komputerowa głowy i kręgosłupa. Wyd. Medipage, Warszawa 2009.
 
Copyright: © Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie. This is an Open Access journal, all articles are distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
eISSN:2084-9834
ISSN:0034-6233
Journals System - logo
Scroll to top