PRACA ORYGINALNA
Zastosowanie blokerów TNF, ze szczególnym uwzględnieniem etanerceptu, w leczeniu chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa na podstawie danych z piśmiennictwa i obserwacji własnych
Więcej
Ukryj
Data publikacji online: 06-05-2011
Reumatologia 2011;49(2):108-114
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp i cel pracy : Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) to przewlekła, zapalna choroba, dotycząca głównie młodych mężczyzn, prowadząca do zupełnego usztywnienia kręgosłupa, a często zajmująca także stawy obwodowe, układ sercowo- -naczyniowy i błonę naczyniową oka. Stosowanie blokerów TNF znacznie poprawia funkcję i jakość życia tych chorych. Celem pracy była ocena skuteczności i bezpieczeństwa leczenia etanerceptem przez 12 miesięcy 6 mężczyzn chorych na ZZSK.
Materiał i metody : Badaniem objęto 6 mężczyzn chorych na ZZSK (średni wiek 35,7 roku, w zaawansowanym okresie choroby: sacroiliitis okres III/IV, spondylitis okres III, średni czas trwania choroby 11,3 roku – tab. I). Badano ruchomość kręgosłupa, rozszerzalność klatki piersiowej, liczbę stawów bolesnych i obrzękniętych. Aktywność choroby oceniano za pomocą skali VAS (ból i aktywność choroby), indeksów BASDAI i BASFI. Stopień niepełnosprawności oceniano za pomocą kwestionariusza HAQ. Oceniano laboratoryjne parametry stanu zapalnego: OB, CRP. Wymienione parametry oceniano co 3 miesiące (ryc. 1 i 2). Uprzednio stosowane leczenie przedstawiono w tabeli II.
Wyniki : Wszystkie badane parametry uległy znamiennej poprawie w trakcie prowadzonej obserwacji (tab. III, IV i V). Znamiennie zmniejszyło się także stężenie CRP w badanych surowicach. Podczas obserwacji nie było zdarzeń niepożądanych.
Wnioski : Mała liczebność grupy pozwala na wyciągnięcie wstępnych wniosków. Należy podkreślić, że u wszystkich chorych stosowane leczenie skróciło czas trwania sztywności porannej i nasilenie bólu, czego nie uzyskano po wieloletnim leczeniu standardowym. Roczne leczenie etanerceptem było dobrze tolerowane przez chorych i nie obserwowano zdarzeń niepożądanych.
REFERENCJE (27)
1.
De Kayser F, Baeten D, Van den Bosch F, et al. Structure-modifying capacity of anti-tumour necrosis factor- therapy in ankylosis spondylitis. Drugs 2004; 64: 2793-2811. .
2.
Filipowicz-Sosnowska A, Ptaszyński R. Inhibitory TNF w leczeniu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (zzsk) w świetle danych patogenetycznych. Terapia 2006; 2: 5-10. .
3.
Braun J, Bollow M, Eggens U, et al. Use of dynamic magnetic resonance imaging in the detection of early and advanced sacroiliitis in spondyloarthropaty patients. Arthritis Rheum 1994; 37: 1039-1045. .
4.
Van der Linden S, Valkenburg HA, Cats A. Evaluation of diagnostic criteria for ankylosis spondylitis:a proposal for modification of the New York criteria. Arthritis Rheum 1984; 27: 361-368. .
5.
Zochlin J, van der Heijde D, Burgos-Vargas R, et al. ASAS/EULAR recommendations for the management of ankylosis spondylitis. Ann Rheum Dis 2006; 65: 442-452. .
6.
Dougados M, van der Linden S, Leirisalo-Repo M, et al. Sulfasalazine in the treatment of spondyloarthropathy. A randomized, multicenter, double-blind, placebo-controlled study. Arthritis Rheum 1995; 38: 618-627. .
7.
Braun J, Zochling J, Baraliakos X, et al. Efficacy of sulfasalazine in patients with inflammatory back pain due to undifferentiated spondyloarthritis and early ankylosis spondylitis: a multicentre randomized controlled trial Ann Rheum Dis 2006; 65: 1147-1153. .
8.
Chen J, Liu C, Lin J. Methotrexate for ankylosis spondylitis. Cochrane Database Syst Rev 2006; Oct 18 (4): CD004524. .
9.
Haibel H, Sieper J. Use of methotrexate in patients with ankylosing spondylitis. Clin Exp Rheumatol 2010; 28 (5 Suppl. 61). .
10.
Francois RJ, Neure L, Sieper J, Braun J. Immunohistological examination of open sacroiliac biopsies of patients with ankylosis spondylitis: detection of tumor necrosis factor in two patients with early disease and transforming growth factor in three more advanced cases. Ann Rheum Dis 2006; 65: 713-720. .
11.
Calin A, Dijkmans BA, Emery P, et al. Outcomes of a multicentre randomized trial of etanercept to treat ankylosis spondylitis. Ann Rheum Dis 2004; 63: 1594-1600. .
12.
van der Heijde D, Dijkmans B, Geusens P, et al. (ASSERT study). Efficacy and Safety of Infliximab in Patients with Ankylosis Spondylitis. Arthritis Rheum 2005; 52: 582-591. .
13.
Van der Heijde D, Kivitz A, Schiff MH, et al. for the ATLAS Study Group. Efficacy and safety of adalimumab in patients with ankylosis spondylitis results of a multicenter, randomized, double-blind, placebo controlled trial. Arthritis Rheum 2006; 54: 2136-2146. .
14.
Revicki DA, Luo MP, Wordsworth P, et al. Adalimumab reduces pain, fatigue and stiffness in patients with ankylosis spondylitis; results from the adalimumab trial evaluating long-term safety and efficacy for ankylosis spondylitis (ATLAS). J Rheumatol 2008; 35: 1346-1353. .
15.
Baraliakos X, Davis J, Tsuji W, Braun J. Magnetic resonance imaging examinations of the spine in patients with ankylosis spondylitis befor and after therapy with the tumor necrosis factor receptor fusion protein etanercept. Arthritis Rheum 2005; 52: 1216-1223. .
16.
Braun J, Pham T, Sieper J, et al. International ASAS concensus statement fort he use of the anti-tumor necrosis factor agents in patients with ankylosis spondylitis. Ann Rheum Dis 2003; 62: 817-824. .
17.
Cohen JS. Clinical and laboratory improvement in ankylosis spondylitis after treatment with etanercept. J Clin Rheumatol 2000; 6: 221-224. .
18.
Marzo-Ortega H, McGonagle D, O’Connor P, et al. Efficacy of etanercept in the treatment of the entheseal pathology in resistant spondyloarthropathy. Arthritis Rheum 2001; 44: 2112-2117. .
19.
Gorman JD, Sack KE, Davis JC. Treatment of ankylosis spondylitis by inhibition of tumor necrosis factor . N Engl J Med 2002; 346: 1349-1356. .
20.
Brandt J, Khariouzov A, Listing J, et al. Six month results of a double blind, placebo-controlled trial of etanercept treatment in patients with active ankylosis spondylitis. Arthritis Rheum 2003; 48: 1667-1675. .
21.
Davis Jr JC, van der Heijde D, Braun J, et al. Recombinat human tumor necrosis factor receptor (etanercept) for treating ankylosis spondylitis: a randomized,controlled trial. Enbrel Ankylosis Spondylitis Group. Arthritis Rheum 2003; 48: 3230-3236. .
22.
Van der Heijde D, Klareskog L, Rodriquez-Valverde V, et al. for the TEMPO study Investigators. Comparison of etanercept and methotrexate, alone and combine in the treatment of rheumatoid arthritis: two-year clinical and radiographic results from the TEMPO study, a double blind, randomized trial. Arthritis Rheum 2006; 54: 1063-1074. .
23.
Van der Hijde D, Landewe R, Einstein S, et al. Radiographic progression of ankylosis spondylitis after up two years of treatment with etanercept. Arthritis Rheum 2008; 5895: 1324-1331. .
24.
Dijkmans B, Emery P, Hakala M, et al. Etanercept in long-term treatment of patients with Ankylosis Spondylitis. J Rheumatol 2009; 36: 1256-1264. .
25.
Sieper J, Koenig AS, Baumgartner S i wsp. Analiza częstości występowania zapalenia błony naczyniowej oka we wszystkich badaniach klinicznych z zastosowaniem etanerceptu w leczeniu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa. Przedruk z Ann Rheum Dis 2009 doi:10.1136. .
26.
Lord PAC, Farragher TM, Lunt M, et al. Predictors of response to anti TNF therapy in ankylosis spondylitis: result from the British Society for Rheumatology Biologics Register. Rheumatology 2010; 49: 563-570. .
27.
Kristensen LE, Karlsson JA, Englund M, et al. Presence of peripheral arthritis and male sex predicting continuation of anti-tumor necrosis factor therapy in ankylosis spondylitis: an observational prospective cohort study from the south Swedish arthritis treatment group register. Arthritis Care Res 2010; 62: 1362-1369.
Copyright: © Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie. This is an Open Access journal, all articles are distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.