Celem badania była ocena wczesnej skuteczności leczenia anty-TNF u chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK). Badaniem objęto 34 osoby (10 kobiet i 24 mężczyzn w wieku średnio 39 lat), chorych na aktywną postać ZZSK, zakwalifikowanych do leczenia anty-TNF w programie terapeutycznym Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) (tab. I). Kryteria kwalifikacji do leczenia określone przez NFZ obejmowały: rozpoznanie ZZSK na podstawie zmodyfikowanych kryteriów nowojorskich, aktywną i ciężką postać choroby stwierdzaną przynajmniej dwukrotnie w odstępie 12 tygo­dni przy niezmiennym leczeniu oraz nieskuteczność co najmniej dwóch leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) stosowanych w maksymalnej tolerowanej dawce, każdy kolejno przez minimum 3 miesiące. Wśród badanych chorych 19 osób otrzymało etanercept, a 15 adalimumab. W trakcie comiesięcznych badań u chorych oceniano skuteczność leczenia na podstawie wskaźników stanu zapalnego, kompleksowych indeksów aktywności choroby (BASDAI, ASDAS), wskaźników funkcjonalnych i jakości życia (BASFI, BASMI, ASQol) (tab. II). Po 12 tygodniach u prawie wszystkich chorych stwierdzono poprawę wg wskaźnika BASDAI 50, odpowiadała ona poprawie 20-procentowej wg ASAS. Poprawę 40- i 60-procentową wg ASAS stwierdzono u 88,2% i 52,9% chorych (ryc. 1–3). Nie zaobserwowano istotnych różnic w skuteczności leczenia w zależności od czasu trwania i zaawansowania choroby oraz stosowanego leku. Większy stopień poprawy wg skal BASDAI i ASDAS obserwowano u chorych z wyjściowym dużym stężeniem białka C-reaktywnego (CRP). Istotna statystycznie poprawa dotycząca wskaźników stanu zapalnego (OB, CRP) dokonywała się w ciągu pierwszych 4 tygodni leczenia, natomiast w ciągu pozo­stałych 8 tygodni parametry te nie zmniejszały się istotnie. Poprawa mierzona kompleksowymi indeksami aktywności choroby (BASDAI i ASDAS), ogólną oceną wg pacjenta i lekarza, indeksami funkcjonalnymi i jakości życia (BASMI, BASFI i ASQol) postępowała prawie linio­wo przez 12 tygodni leczenia (ryc. 4, 5).