PRACA PRZEGLĄDOWA
Ocena jakości życia pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów leczonych leflunomidem –
przegląd literatury
Data publikacji online: 27-06-2012
Reumatologia 2012;50(3):227-232
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp: Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłym postępującym procesem zapalnym błony maziowej stawów, prowadzącym do ich deformacji, dysfunkcji, a w konsekwencji nawet do kalectwa. Częstość występowania RZS wynosi 0,3–1,5% w populacji ogólnej. Reumatoidalne zapalenie stawów znacznie obniża sprawne funkcjonowanie chorego w codziennym życiu. Badania oceniające jakość życia (Health-Related Quality of Life – HRQoL) pacjentów z RZS weszły w kanon oceny prowadzonego leczenia jako wskaźnik jego skuteczności i jakości.
Cel pracy: Przegląd dostępnej literatury na temat oceny jakości życia pacjentów z RZS leczonych leflunomidem oraz ogólna charakterystyka kwestionariuszy wykorzystywanych w ocenie HRQoL.
Materiał i metody: Analiza literatury dostępnej w medycznych bazach danych typu PubMed, Medline, The Cochrane Library oraz w czasopismach naukowych.
Wnioski: Jakość życia pacjentów z RZS leczonych lekami modyfikującymi proces zapalny jest istotnym miernikiem skuteczności terapii. Na podstawie dostępnych, choć dość ograniczonych danych, można stwierdzić, że terapia leflunomidem poprawia jakość życia pacjentów z RZS, zwłaszcza w ocenie dokonanej przy użyciu specyficznych kwestionariuszy typu HAQ czy MHAQ, a także ogólnych, spośród których najczęściej jest stosowany SF-36 oraz WHOQoL.
Cel pracy: Przegląd dostępnej literatury na temat oceny jakości życia pacjentów z RZS leczonych leflunomidem oraz ogólna charakterystyka kwestionariuszy wykorzystywanych w ocenie HRQoL.
Materiał i metody: Analiza literatury dostępnej w medycznych bazach danych typu PubMed, Medline, The Cochrane Library oraz w czasopismach naukowych.
Wnioski: Jakość życia pacjentów z RZS leczonych lekami modyfikującymi proces zapalny jest istotnym miernikiem skuteczności terapii. Na podstawie dostępnych, choć dość ograniczonych danych, można stwierdzić, że terapia leflunomidem poprawia jakość życia pacjentów z RZS, zwłaszcza w ocenie dokonanej przy użyciu specyficznych kwestionariuszy typu HAQ czy MHAQ, a także ogólnych, spośród których najczęściej jest stosowany SF-36 oraz WHOQoL.
REFERENCJE (33)
1.
Reumatologia. Mackiewicz S, Zimmermann-Górska I (red.). Wyd. I. PZWL, Warszawa 1995.
2.
Zimmermann-Górska I. Reumatoidalne zapalenie stawów. W: Choroby reumatyczne. Zimmermann-Górska I (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004; 143-163.
3.
Sherrer YS, Bloch DA, Mitchell DM, et al. Disability in rheumatoid arthritis: comparison of prognostic factors across three populations. J Rheumatol 1987; 14: 705-709.
4.
Sherrer YS, Bloch DA, Mitchell DM, et al. The development of disability in rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 1986; 29: 494-500.
5.
Wolfe F, Michaud K. Towards an epidemiology of rheumatoid arthritis outcome with respect to leflunomide randomized controlled trials overestimate treatment response and effectiveness. Rheumatology (Oxford) 2005; 44: 8-22.
6.
Hewitson PJ, DeBroe S, McBride A, Milne R. Leflunomide and rheumatoid arthritis: a systematic review of effectiveness, safety and cost implications. J Clin Pharm Ther 2000; 25: 295-302.
7.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Arava. W: AOTM, Stanowisko nr 50/15/2009 z dnia 3 sierpnia 2009 r. w sprawie finansowania ze środków publicznych leflunomidu (Arava) w drugim rzucie leczenia aktywnej postaci reumatoidalnego zapalenia stawów u dorosłych, w ramach wykazu leków refundowanych.
8.
Targońska-Stępniak B, Chudzik D, Dryglewska M, Majdan M. Ocena wpływu leczenia leflunomidem na wskaźniki procesu zapalnego u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatologia 2007; 45: 1-5.
9.
Rell-Bakalarska M, Rutkowska-Sak L, Kwiatkowska M i wsp. Leflunomid w terapii chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatologia 2007; 45: 6-10.
10.
Maddison P, Kiely P, Kirkham B, et al. Leflunomide in rheumatoid arthritis: recommendations through a process of consensus. Rheumatology (Oxford) 2005; 44: 280-286.
11.
Dougados M, Emery P, Lemmel EM, et al. Efficacy and safety of leflunomide and predisposing factors for treatment response in patients with active rheumatoid arthritis: RELIEF 6-month data. J Rheumatol 2003; 30: 2572-2579.
12.
Raczkiewicz-Papierska A, Dudek A, Bachta A i wsp. Leflunomid jako lek drugiego wyboru u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Pol Merk Lek 2007; 22: 547-550.
13.
Chichasova NV, Igolkina EV, Brodetskaia KA, et al. Experience in long-term therapy of active rheumatoid arthritis with leflunomide. Ter Arkh 2005; 77: 33-38.
14.
Balabanova RM, Makolkin VI, Shostak NA, et al. Changes in indices of inflammatory activity in patients with rheumatoid arthritis during early stages of basic therapy with leflunomide. Ter Arkh 2004; 76: 28-32.
15.
Bao C, Chen S, Gu Y, et al. Leflunomide, a new disease-modifying drug for treating active rheumatoid arthritis in methtrexate-controlled phase II clinical trial. Chin Med J 2003; 116: 1228-1234.
16.
Kuzmanova SI, Solakov PT, Batalov AZ, et al. Leflunomide in the treatment of refractory rheumatoid arthritis. Folia Med 2003; 45: 43-47.
17.
Kalden JR, Smolen JS, Emery P, et al. Leflunomide in combination therapy. J Rheumatol Suppl 2004; 31: 25-30.
18.
Kalden JR, Antoni C, Alvaro-Gracia JM, et al. Use of combination of leflunomide with biological agents in treatment of rheumatoid arthritis. J Rheumatol 2005; 32: 1620-1631.
19.
van Riel PL, Smolen JS, Emery P, et al. Leflunomide: a manageable safety profile. J Rheumatol 2004; 31: 21-24.
20.
Jonem R, Williams B, Oed C, Rosenburg and European Leflunomide Study Group JR Kalden, et al. with leflunomide versus sulfasalazine. European Leflunomide Study Group. Improved functional ability in patients with rheumatoid arthritis – longterm treatment. J Rheumatol 2001; 28: 1983-1991.
21.
Strand V, Tugwell P, Bombardier C, et al. Function and health-related quality of life: results from a randomized controlled trial of leflunomide versus methotrexate or placebo in patients with active rheumatoid arthritis. Leflunomide Rheumatoid Arthritis Investigators Group. Arthritis Rheum 1999; 42: 1870-1878.
22.
Uhlig T, Haavardsholm EA, Kvien TK. Comparison of the Health Assessment Questionnair (HAQ) and the modi?ed HAQ (MHAQ) in patient with rheumatoid arthritis. Rheumatology 2006; 45: 454-458.
23.
Ware JE, Kosiński M, Keller SD. SF-36 physical and mental health summary scale: a user’s manual. Health Institute, Boston 1994.
24.
Żołnierczyk-Zreda D, Wrześniewski K, Bugajska J, Jędryka-Góral A. Polska wersja kwestionariusza SF-36v2 do badania jakości życia. CIOP PIB, Warszawa 2009.
25.
Wrześniewski K. Jak badać jakość życia pacjentów kardiologicznych? Kardiol Pol 2009; 67: 7.
26.
McEwen J, Hunt S, McKenna S. A measure of perceived health: the Nottingham Health Profile. In: Measurement in health promotion and protection. Abellin T, Brzeziński ZJ, Carstairs VDI (eds.). World Health Organization, Copenhagen 1987; 590-603.
27.
Hunt SM. Measuring health in clinical care and clinical trials. In: Measuring health: a practical approach, Telling Smith G (ed.). John & Sons, Chichester 1986.
28.
Lis J, Jahnz-Różyk K, Hermanowski T i wsp. Koszty. Jakość i wyniki w ochronie zdrowia. Polskie Towarzystwo Farmakoekonomiczne, Warszawa 2009; 106.
29.
Bączyk G, Kleka P, Ochmańska M. Ocena właściwości psychometrycznych polskiej wersji Arthritis Impact Measurement Scales (AIMS-2) dla chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatologia 2009; 47: 282-289.
30.
Tugwell P, Wells G, Strand V, et al. Clinical Improvement as reflected in measures of function and Health-Related Quality Of Life following treatment with leflunomide compared with methotrexate in patients with rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 2000; 43: 506-514.
31.
Schattenkirchner M. The use of leflunomide in the treatment of rheumatoid arthritis: An experimental and clinical review. Immunopharmacology 2000; 47: 291-298.
32.
Mladenovic V, Domljan Z, Rozman B, et al. Safety and effectiveness of leflunomide in the treatment of patients with active rheumatoid arthritis: results of a randomized, placebo-controlled, phase II study. Arthritis Rheum 1995; 38: 1595-1603.
33.
Schiff M, Kaine J for the Leflunomide RA Investigators Group, Sharp J, Strand V. X-ray analysis of 12 months treatment of active rheumatoid arthritis with leflunomide compared to placebo or methotrexate. Arthritis Rheum 1998; 41: S155.
Copyright: © Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie. This is an Open Access journal, all articles are distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-9834 |
| ISSN: | 0034-6233 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
