Wstęp: Zmiany zapalne w kręgosłupie szyjnym występują u 25–80% chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). W większości badań podkreśla się brak związku między zgłaszanymi dolegliwościami a zmianami radiologicznymi w kręgosłupie.
Cel pracy: Ocena postępu zmian w stawie szczytowo-obrotowym u chorych na RZS oraz próba znalezienia związku między zgłaszanymi objawami ze strony kręgosłupa a progresją zmian radiologicznych.
Materiał i metody: Do badania zakwalifikowano 100 chorych na RZS. Chorych oceniano na początku badania i po upływie 5 lat. Na pierwsze badanie składało się wypełnienie 7-punktowego kwestionariusza dotyczącego objawów bólowych lub sugerujących mielopatię, badanie przez lekarza neurologa oraz czynnościowe zdjęcia kręgosłupa szyjnego uzupełnione o wynik badania tomografii komputerowej i/lub rezonansu magnetycznego tego odcinka. Po 5 latach ponownie przeprowadzono badanie kwestionariuszowe, badanie neurologiczne i zdjęcia radiologiczne.
Wyniki: U połowy chorych stwierdzono obecność zmian w stawie szczytowo-obrotowym na początku badania. Nie znaleziono korelacji tych zmian z subiektywnymi objawami. Ponownemu badaniu poddano 47 chorych. Progresję zmian radiologicznych stwierdzono u 23,4% z nich (u 10,6% pogorszenie, a u 12,8% nowe zmiany). U chorych z progresją zmian stwierdzono utrzymującą się wysoką aktywność choroby w porównaniu z chorymi, którzy nie wykazywali progresji, i częściej stwierdzano u nich zmiany radiologiczne odpowiadające III lub IV okresowi wg Steinbrockera (p < 0,05). U chorych z progresją zmian obserwowano tendencję do wyższej punktacji w drugim badaniu kwestionariuszowym w porównaniu z chorymi zaliczonymi do grupy bez progresji (p = 0,09).
Wnioski: Ryzyko progresji zmian w stawie szczytowo-obrotowym jest większe u chorych z utrzymującą się wysoką aktywnością choroby. Powtórne badanie kwestionariuszowe subiektywnych objawów może być wskazówką do powtórzenia badań radiologicznych.