Wstęp: Tocilizumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym skierowanym przeciwko receptorowi dla interleukiny 6. Szeroko zakrojone, kontrolowane placebo badania z randomizacją oceniające działanie tocilizumabu doprowadziły do zatwierdzenia leku do stosowania w połączeniu z metotreksatem oraz w monoterapii w praktyce klinicznej w Stanach Zjednoczonych i w Europie.
Cel pracy: Celem badania była analiza dynamiki subiektywnych i obiektywnych objawów aktywności choroby u słowackich pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) w postaci od umiarkowanej do ciężkiej, którzy byli leczeni tocilizumabem.
Materiał i metody: Jednoośrodkowe badanie interwencyjne metodą jawną, bez randomizacji, przeprowadzono w grupie 32 pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią RZS (tab. I). Tocilizumab podawano co 4 tygodnie w dawce 8 mg/kg m.c. Obserwację pacjentów prowadzono przez 24 tygodnie. Obserwowano takie parametry, jak: natężenie bólu oceniane wg skali analogowo-wzrokowej (Visual Analogue Scale – VAS), stan zdrowia na podstawie kwestionariusza HAQ (Health Assessment Questionnaire), oceniano również liczbę bolesnych i obrzękniętych stawów. W trakcie badania oznaczano biochemiczne parametry stanu zapalnego, takie jak odczyn Biernackiego (OB) i białko C-reaktywne (CRP). Obliczano wartość DAS28 jako standaryzowany wskaźnik aktywności choroby w RZS.
Wyniki: Po wdrożeniu leczenia tocilizumabem uzyskano redukcję punktacji w skali VAS oraz HAQ, odpowiednio o 75% i 34%. Średnia liczba bolesnych i obrzękniętych stawów zmniejszyła się odpowiednio z 26 do 4 i z 16 do mniej niż 1 na pacjenta. Wartości markerów stanu zapalnego obniżyły się o 80% (OB) oraz o 83% (CRP). Średni spadek wartości DAS28 wyniósł 63% po 24 tygodniach leczenia (ryc. 1). Znamienne zmniejszenie wszystkich obserwowanych parametrów stwierdzono już po 4 tygodniach leczenia tocilizumabem – po podaniu jednej dawki (po pierwszym podaniu leku) (tab. II, p < 0,001).
Omówienie: Tocilizumab stosowany u pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią RZS jest lekiem skutecznym. Zaobserwowano szybkie działanie leku na objawy subiektywne, jak również na obiektywne parametry aktywności choroby. Jest to pierwsze badanie przeprowadzone na grupie składającej się wyłącznie ze słowackich pacjentów z RZS, przedstawiające wpływ blokowania receptora dla interleukiny 6. Kolejne badania powinny się skupić na zastosowaniu tocilizumabu w większych kohortach pacjentów, co mogłoby potencjalnie doprowadzić do poznania przyczyn zmienności korzystnego wpływu leczenia.
Wnioski: Badanie wykazało, że leczenie tocilizumabem u pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią RZS prowadzi do szybkiego i trwałego zmniejszenia objawów subiektywnych, jak również obiektywnych parametrów stanu zapalnego.