Cel pracy: Celem badania było ustalenie sposobu postępowania diagnostycznego i terapeutycznego stosowanego u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) w codziennej praktyce lekarzy reumatologów.
Materiał i metody: Badanie ankietowe zostało przeprowadzone wśród lekarzy reumatologów na terenie całego kraju. Pytania dotyczyły diagnostyki RZS oraz terapii niebiologicznymi i biologicznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby.
Wyniki: Odpowiedzi uzyskano od 170 lekarzy. W ocenie aktywności RZS lekarze kierują się danymi z wywiadu i badania fizykalnego (liczbą obrzękniętych i bolesnych stawów, czasem trwania sztywności porannej), wskaźnikiem DAS 28, kwestionariuszem HAQ-DI i wynikami badań laboratoryjnych (CRP, OB, morfologia krwi). Według 75% lekarzy wysoka aktywność choroby utrzymuje się u 10–30% pacjentów, niezależnie od rodzaju zastosowanego leczenia; 79% lekarzy twierdzi, że remisję uzyskuje u mniej niż 40% pacjentów. Spośród niebiologicznych leków modyfikujących przebieg choroby metotreksat w dawce 15–20 mg/tydz. jest najczęściej stosowanym lekiem w monoterapii i w leczeniu skojarzonym. Leczenie skojarzone, co najmniej 2 niebiologicznymi lekami modyfikującymi, otrzymuje 15–45% pacjentów. Leki biologiczne są postrzegane jako skuteczne w leczeniu RZS. Otrzymuje je 5% chorych, choć większość lekarzy ocenia, że leczenia takiego wymaga 10–30% pacjentów. Główne bariery do stosowania leków biologicznych to brak dostępności, wysoka cena i potencjalne przeciwwskazania. Lekarze oczekują od leczenia biologicznego dużego bezpieczeństwa i skuteczności potwierdzonych badaniami oraz prostego stosowania. Uproszczenie procedur, pełna i stała informacja o finansowaniu terapii oraz bezpieczeństwo i skuteczność potwierdzone wieloletnimi badaniami ułatwiłyby dostęp do terapii biologicznej.
Wnioski: W codziennej praktyce większość lekarzy kieruje się uznanymi zasadami diagnostyki i leczenia RZS, choć istniejące różnice w interpretacji wyników badań i indeksów aktywności choroby wskazują na konieczność dalszej edukacji i propagowania wytycznych. Pomimo stosowanego leczenia, znaczna część pacjentów nie osiąga remisji lub ma wysoką aktywność choroby. Metotreksat w monoterapii i leczeniu skojarzonym to lek najczęściej stosowany spośród niebiologicznych leków modyfikujących przebieg choroby. Po niepowodzeniu leczenia niebiologicznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby lekarze stosują terapię biologiczną, którą postrzegają jako bardzo skuteczną i pozwalającą osiągnąć cele w terapii pacjentów z RZS, ale dostępną dla zbyt małej liczby potrzebujących chorych.