Wstęp: Przewlekłe choroby zapalne u dzieci (w tym młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – MIZS) zostały uznane za jeden z czynników wysokiego ryzyka rozwoju przedwczesnej choroby układu sercowo-naczyniowego. Celem pracy była ocena zależności między postacią MIZS, aktywnością choroby, czynnikami ryzyka a wczesnymi zmianami miażdżycowymi u dzieci z MIZS.
Materiał i metody : Badaniem objęto 37 dzieci (średnia wieku 12,9 roku) z MIZS rozpoznanym co najmniej rok wcześniej. Grupę kontrolną stanowiło 26 zdrowych dzieci (tab. I). U wszystkich badanych oznaczono: wskaźnik masy ciała ( body mass index – BMI), ciśnienie tętnicze, lipidogram, stężenie białka C-reaktywnego (C-reactive protein – CRP), fibrynogenu oraz insulinooporność (wskaźnik HOMA – homeostatic model assessment ), jak również oceniono ultrasonograficznie grubość kompleksu IMT ( intima-media thickness ) tętnic szyjnych wspólnych.
Wyniki : U dzieci z MIZS w porównaniu z dziećmi zdrowymi wykazano wyższy wskaźnik SDS-BMI: 0,7 vs –0,02, p = 0,02; stężenie CRP: 0,39 vs 0,06 mg/dl, p = 0,008; fibrynogenu: 356 vs 205 mg/dl, p = 0,003; ciśnienie skurczowe krwi: 120 vs 111 mm Hg, p = 0,002; oraz bardziej nasilone zmiany miażdżycowe (IMT): 0,51 vs 0,43 mm, p = 0,001 (tab. II). U 9 dzieci z MIZS i współistniejącą otyłością/nadwagą (24% dzieci chorych) stwierdzono wyższy wskaźnik HOMA: 3,4 w porównaniu z dziećmi zdrowymi – 1,8 (p = 0,04) oraz szczupłymi dziećmi z MIZS – 1,7 (p = 0,04), jak również większe stężenie triglicerydów i wyższą wartość ciśnienia skurczowego krwi. Dzieci otyłe miały wyższy wskaźnik IMT: 0,54 vs 0,49 mm (p = 0,001) w porównaniu z dziećmi szczupłymi z MIZS (tab. III, ryc. 1). Analiza korelacji wykazała zależności między IMT a BMI (r = 0,32, p = 0,26), IMT a SDS-BMI (r = 0,38, p = 0,007), IMT a HOMA (r = 0,38, p = 0,035), CRP a BMI (r = 0,33, p = 0,009) oraz CRP a ciśnieniem skurczowym krwi (r = 0,41, p = 0,004) (ryc. 2 i 3).
Wnioski: Występująca często u dzieci z MIZS nadwaga/otyłość jest związana z insulinoopornością, większym stężeniem triglicerydów, wyższym ciśnieniem skurczowym krwi oraz nasileniem zmian miażdżycowych. Opieka nad dziećmi z MIZS powinna obejmować działania zmierzające do utrzymania prawidłowej masy ciała w celu profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego.