Celem pracy była retrospektywna ocena częstości występowania przeciwciał antykardiolipinowych (aCL) u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) oraz analiza klinicznego przebiegu choroby w zależności od obecności przeciwciał aCL. Materiał i metody:Przeanalizowano 3 grupy chorych na RZS: • aCL(+) – z obecnymi w surowicy przeciwciałami aCL (n=7); • aCL(-) – bez obecności przeciwciał aCL (n=32); • aCL(o) – grupa kontrolna (n=142), w której nie wykonywano oznaczeń przeciwciał antyfosfolipidowych. U wszystkich chorych analizowano dane uzyskane z wywiadów, istotne dane z badania przedmiotowego, wyniki badań laboratoryjnych oraz dane dotyczące leczenia. Wyniki: Oznaczenia przeciwciał antyfosfolipidowych nie są wykonywane rutynowo u chorych na RZS. Najczęstszym wskazaniem do wykonywania oznaczeń aCL były dane z wywiadów dotyczących powikłań zakrzepowo-zatorowych i strat ciąż (łącznie prawie 65% przypadków). U chorych z obecnymi przeciwciałami aCL stwierdzano późniejszy okres zmian radiologicznych oraz wyższe miano przeciwciał przeciwjądrowych w surowicy. U chorych aCL(+) i aCL(-) nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w zakresie wieku, płci, czasu trwania choroby, liczby bolesnych i obrzękniętych stawów, DAS 28 i HAQ, wartości wskaźników stanu zapalnego, morfologii krwi obwodowej i stężenia czynnika reumatoidalnego. Przeciwciała aCL występowały częściej u chorych z klinicznymi objawami infekcji i zapalenia naczyń. Wnioski: Wydaje się, że wskazania do oznaczania przeciwciał antykardiolipinowych należy rozszerzyć o grupę z obecnością przeciwciał przeciwjądrowych, zaawansowanymi zmianami radiologicznymi (wykładnik czasu trwania i aktywności choroby) oraz chorych z klinicznymi objawami zapalenia naczyń. Szczególnej kontroli wymagają chorzy leczeni blokerami TNFα, u których nasilona odpowiedź immunologiczna, a także zwiększona częstość infekcji może predysponować do występowania przeciwciał aCL.