Cel pracy: Prześledzenie losów chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) po operacjach endoprotezoplastyki dużych stawów kończyn dolnych.
Materiał i metody: Do badania ankietowego zakwalifikowano 100 chorych z rozpoznaniem RZS, hospitalizowanych w Klinice Reumoortopedii Instytutu Reumatologii im. prof. Eleonory Reicher w Warszawie w latach 1989–2003, u których implantowano endoprotezy stawów biodrowych i kolanowych. W badaniu wykorzystano kwestionariusz autorski oraz kwestionariusz HAQ-DI. Oceniono 57 chorych, w tym 48 kobiet i 9 mężczyzn, którym wszczepiono jedną lub dwie endoprotezy stawów biodrowych (TPB) i/lub jedną bądź dwie endoprotezy stawów kolanowych (TPK).
Wyniki: Wynik przeprowadzonych operacji jako bardzo dobry i dobry oceniło 70% chorych, a 6,7% jako zły. Subiektywna ogólna ocena stanu zdrowia nie była zgodna z subiektywną oceną stanu pooperacyjnego w operowanych stawach (ryc. 1–3). Tylko 15,8% chorych określiło swój stan zdrowia jako dobry, natomiast 33,3% jako zły. Ogółem 75,4% badanych uważało, że w porównaniu ze stanem zdrowia przed operacjami obecnie ich ogólny stan zdrowia jest lepszy. Wyniki ankiety HAQ-DI wykazały po TPB i TPK poprawę jakości życia u 46% chorych, a brak zmian u 12% pacjentów.
Wnioski: Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że odległa ocena wpływu przeprowadzonych zabiegów chirurgicznych na jakość życia chorych na RZS jest utrudniona z uwagi na stały postęp choroby podstawowej. Ocena wpływu tych operacji na poszczególne domeny jakości życia chorych zależy od oczekiwań chorych, a im dłuższy czas trwania choroby (RZS) przed operacją, tym większe zadowolenie z przeprowadzonych zabiegów TPB i TPK. Operacje te przede wszystkim zmniejszyły ból i ograniczenia ruchowe, umożliwiły chodzenie i samodzielność w codziennych czynnościach (wstawanie, ubieranie się). Przyczyniły się również do zwiększenia aktywności społecznej chorych, a dzięki redukcji bólu poprawiły ich stan emocjonalny i zmniejszyły ograniczenia w wyborze przez nich pracy zawodowej (tab. I i II). Chorzy na RZS po przeprowadzonych nawet licznych zabiegach endoprotezoplastyki kończyn dolnych są nadal optymistycznie nastawieni do kolejnych operacji, także realoplastyki.